Panama'da Embera yerlilerinin yaşadığı Llana bonita köyündeyim. Köyde 18 hane var. İki gece kalmak için buraya gelmiştim ama daha fazla kalmak isteyince durumu, evinde kaldığım aileye anlattım. Köyün lideriyle konuşman gerekiyor dediler. Liderin evine gittim. 40 Yaşında ama görsen en fazla 20 dersin. Esmer tenli, kısa boylu, yeni terlemiş bıyakları, hafif çekik gözleri ve belindeki yarım metrelik palasıyla beni bekler gibi kırık dökük tahta bir masada oturuyor. Filmlerde bu tip liderler hep ürkütücü gösterildiği için biraz çekinerek gittim. Konuşunca baktım ki normal senin benim gibi biri. Dedim böyle böyle, burada biraz daha kalmak istiyorum nasıl yaparız?

-Kalabilirsin, benim için sorun yok ama askeriyeye haber vermemiz lazım.
+Nasıl haber vereceğiz? Burada telefon sinyali yok.
-Dağın tepesine çıkarsak bazen sinyal oluyor. Oradan senin eski rehberi ararız. O da askeriyeye haber verir.
+Ok. Nasıl çıkacağız? Ne kadar sürer?
-Yürüme 1,5 saat, at/katırla 1 saat
+Ok atla gitmek daha iyi. Evinde kaldığım ailenin atı var.
-Yok o olmaz, başka atla gideriz.

Niye o olmaz diye çok üstüne düşmedim. Ok, sorun değil, kaç lira diye sordum. Ne verirsen dedi.

Onun gidip bulduğu yan komşunun atıyla dağın tepesine doğru çıkmaya başladık. O yürüyor, ben at üstündeyim. Yolun bazı yerleri abartısız dizlere kadar çamur. Patikada 45 derece yukarıya çıkarken benim gibi acemi birisinin at üstünde durması çok kolay değil. El değmemiş, aşırı yeşil ve değişik ağaçlarıyla biraz da ürkütücü bir orman. Neyse tepeye çıktık. Uğraş uğraş sinyal yok. Eğer yarım saat daha gidersek ileride kesin sinyal var dedi. Bu kadar da zorlamaya gerek yok diyerek, geri dönelim dedim.

Köye döndük ve ertesi gün mecburen mouge köyüne, oradan da en yakın birliğe geçeceğim. Sabah oldu. Mouge köyüne gitmek, yürüyerek 4-5 saat sürüyor. Dedim dünkü at iyiydi, alıştım hem de yürümeyeyim şimdi. Çünkü yol yine çok berbat. Liderin yanına gittim dedim ben yine o atla gideyim.

-Yok olmaz
+Neden?
-Başka bir evden at bakalım.
+Amigo. Evinde kaldığım aile çok iyi ve atları da var. Dün onla gideyim dedim, izin vermedin başka at buldun. Ok, şimdi yine onla gideyim diyorum yok olmaz, başka at bulalım diyorsun. Niye? Niye yani istediğim atla gidemiyorum?
-Amigo. Buraya son bir yıl içinde sadece bir kez, 3 kişilik bir turist grubu geldi. Onlar da bir gece kalıp geri döndüler. Şimdi sen geldin ve bu evde kalıyorsun. İyi kötü uyumak ve yemek için onlara para veriyorsun. (Gecelik 3 usd, öğün başı da 2-3 usd veriyorum). At ihtiyacın olduğunda yine aileden alırsan senin buraya gelmenden bir tek o aile faydalanır. Şimdi komşu aileler de senden faydalanmış olacak. Böylesi daha iyidir.

Cevap veremedim.