![[Resim: raidyapmanedirnedeildir.png]](http://imageshack.us/a/img31/6802/raidyapmanedirnedeildir.png)
Raid'in 0; 1; 0+1; 10 vs vs... diye giden seçenekleri mevcut; ama burada biz kullancıların özellikle dikkatini çekenin raid 0 olduğunu düşünürsek öncelikli olarak raid0'dan bahsetmek daha iyi olcak gibi..Raid 0, bilgisayarımızın en büyük darboğazı haline gelen harddisklerimizden aldığımız performansı artırmaya yarıyor diyebiliriz.. Teknik terimlere ve işin teorisine çok da girmeden "faydaları" ve "nasıl kurulduğu" hakkında ufak tefek bilgi vermeye çalışacağım... raid 0 ve raid 1'i karşılaştırırsak sırasıyla "hız" ve "güvenlik" kelimelerini yakıştırabiliriz bu terimlere.. Burada da bir şeyden kazanç sağlarken birşeylerden ödün veriyoruz.. Fizikteki yol ve kuvvet gibi neyse..
• Raid 0 kurduğunuzda verilerinizin güvenliği tehlikeye giriyor..
• Raid 1 ise tamamen güvenlik isteyen kullanıcılar için..
• İkisinde de en az 2 disk kullanmanız gerekiyor..
Raid 0'ı baz alarak anlatmaya çalışayım.. Raid 0'da iki harddiskiniz "tek" hdd gibi gözüküyor sisteminizde. Bunun nedeni; iki harddisk'in tek harddisk gibi konfigüre edilmesi; aynı anda çalışması.. Yani alacağınız performansta artış yaşayacağınız anlamına geliyor.. Ama tabi veri güvenliğinin de bir miktar tehlikeye girmesi demek bu bahsettiğimiz gibi.. Ufak bir örnekle açıklamaya çalışalım.
Örneğin imzamdaki gibi (2 adet 120 GB Samsung SATA2) harddiskiniz var diyelim.. Raid kurduğunuz zaman C sürücünüz 120+120=240 GB gözükecektir.. (Normalde 211 GB ama 1024kb|1000kb olayına girmeden teorisini veriyorum) 240 GB'lık bu harddiskleriniz de artık anakartlarda bütünleşik olarak gelmeye başlayan raid kontrolcüleri tarafından yönetilecekler...
Veri yazma işlemi de şu şekilde oluyor.. Örneğin s-e-r-h-a-t kelimesini diske yazacaksınız.. 1. diskinize "s-r-a" harfleri; 2.diskinize de "e-h-t" harfleri yazılıyor.. Haliyle okuma esnasında da, teorik olarak her harfin 1 saniye de hdd'den okunduğunu düşünürsek 6 saniyede alınacak veri; 3 saniye içerisinde kotarılmış oluyor 2 harddisk sayesinde..
İşin veri güvenliği kısmı ise tam olarak burada başlıyor.. Harddisklerinizden birisinde bir hata meydana gelirse (örneğin 2.disk bozulursa); 1. diskinizde yer alan "s-r-a" harfleri tek başına bir anlam ifade etmeyeceğinden bilgilerinize sonsuza kadar elveda diyebilirsiniz..
Bunlar zaten sitelerde, dergilerde okunup bilinen şeyler diyerekten lafı fazla uzatmıyorum..İntel'in Matrix Storage Manager'i ve Silicon Image'in raid kontrolcüsü gibi raid kotrolcüleri var anakartlarda.. Yapılan testlerde Intel Matrix Storage'in raid konusunda daha başarılı olduğu gözüküyor. (Bazı anakartlarda ikisi de sunuluyor.. İstediğinizi kullanabiliyorsunuz.. Ben de ikisi de vardı fakat Matrix'i kullandım ben) Ayrıca not olarak belirtmekte fayda var; intel'in çipsetleri nForce çipsetlere göre raid'de daha başarılı.. Özellikle i955X ve i945 serisi.. sırf bu yüzden anakart seçimini değiştirecek birini tanıyorm
[ben ] Şimdi ise kurulum aşamasına geçelim...
Raid kurmak için harddisklerinizi anakartlarınızda bağlamak için farklı işaretlemeler yapılmış olması muhtemeldir sata girişlerinizde..Örnek olarak yine anakartımı göstereyim... Raid kurulumu yapılacağı zaman anakart üzerinde bulunan kırmızı slotlara takıyorum ben.Bu slotlar anakartta "boot disk" slotları olarak belirlenen slotlar.. Raid kurulumu yapmak için disklerinizi buraya taktıktan sonra bios'dan bir kaç ayar yapacağız onlara da değineceğim... isterseniz data disk slotlarına yedek amacıyla kullanmak isteyeceğiniz harddisklerinizi takabilirsiniz.
Disklerimizi taktıktan sonra bir adet raid açılış disketine ihtiyacımız olacak.. bunu anakartınızla verilen cd içerisinde bulunan yazılım ile yaratabilirsiniz.. Fakat yaratırken hangi kontrolcüyü (matrix/silicon) ve kaç bitlik işletim sistemini kullanacağnızı dikkatli ve doğru bir şekilde seçin..(32/64 bit windows gibi)
NOT:Bazı anakartlarda bu diskete ihtiyacınız olmayabilir.. Bunun için lütfen anakartınızın kitapçığını referans olarak kullanın.. (Üretici gibi yazdım yaa he he)
Fakat ne kadar diskete ihtiyacınız olmasa da raid kurarken (ben post ekranında CTRL+I'ya basarak raid menüsüne girebiliyorum örneğin); windows kurulumunda gerekli sürücü için disket gerekecektir..
Bağlantıları doğru olarak yaptığınızı ve PC'nizde donanım'a bağlı bir arıza bulunmadığını varsayarak gücümüzü verip bios'a giriyoruz.. IDE konfigürasyonlarının yapıldığı menünden disklerimizi "Raid" olarak ayarlıyoruz... (bende Configure SATA as>>>Raid şeklinde) bu ayarı yaptıkan sonra "Onboard Sata Bootrom" u "Enabled" yapıyoruz.. Raid kurulumu fiziksel olarak ve bios'dan tamamlandıktan sonra "Bootable" olarak raid kümemizi seçebileceğiz..
Disketimizi takıyoruz ve karşımıza bir menü çıkıyor..(Intel Matrix Storage Manager için)
Menüde
1-Create raid volume
2-Delete raid volume
3-Reset Disks to Non-Raid
4-Exit
İlk Menü Resim
**(Menü resimlerini netten buldum; benim konfigürasyonumla bağlantısı yoktur)
Gayet anlaşılır bir menü olduğunu düşünüyorum (az çok ingilizceniz varsa) ve 1 nolu seçeneği seçiyoruz..
Disk/volume information kısmında da bağlı harddisklerimiz gözükmekte.. Daha sonra farklı bir menüye geliyoruz burada da
-Name
-Raid Level
-Disks
-Stripe Size
-Capacity
alt menüleri yer almakta..
• Name'e; sınırlamalara uyarak kafanıza göre bir isim veriyorsunuz..
• Raid Level olarak (Stripe/Şeritleme) raid0'ı seçiyorsunuz..
• Disks menüsünden raid 0 yapmak istediğiniz diskleri belirliyorsunuz.. İkiden çok aynı harddisk bağlı ise sisteminize; seçerken çok dikkatli olun..
• Stripe Size kısmını ise partition boyutu olarak tanımlayabiliriz..NTFS'in standart 4kb 'lık bir bölümleme ile geldiğini düşünürsek 16 KB veya 32 KB iyi bir seçim olabilir.. Multimedia öğelerle çok uğraşan kişilerseniz (ki zaten bu raid0 kurma mantığınızın temelidir ) stripe boyutunu artırmanız tavsiye edilir.. en çok 128 kb'lık bir boyut belrileyebilirsiniz.. Ben 128'lik kullanyorum.. 16kb'lık ile arasında dağlar kadar fark olduğu söylenemez. Kişisel tercih meselesi.. Zor gelmezse size en uygun değeri kendinizin bulması en makul çözümdür. (Haklısınız uğraştırır biraz.. )
• Capacity kısmı zaten sizin yerinize genelde olabilecek en büyük boyut olarak belirleniyor.. İki diskinizin toplam boyutu bir boyut ise o şekilde kalsın ellemeyin...
Tüm bunları yaptıktan sonra emin misiniz vs vs diye soracak.. Bu adımlara kadar gelen birisinin emin olmaması düşünülemez diyoruz ve "Y" yi seçiyoruz karşımıza çıkan soruda..
Ana menüye döndüğünde "exit" diyip çıkıyorsunuz arayüzden.. Daha sonra bios'dan bootable olarak disk kümemizi seçiyoruz, gerekli boot ayarlarını kendiniz yapıyorsunuz diye farzediyorum... .. Sp2'li bir windowsCD'si öneriyorum; Raid desteğiyle ServicePack1 sorun çıkartabiliyordu okuduğum kadarıyla.. CDrom'dan boot ettikten sonra raid için hazırlamış olduğumuz disketi içeri sokuyoruz ve "SCSI veya raid aygıtı yüklemek için F6'ya basın" ekranında F6'ya basıyoruz.. Disketimizin olduğunu söylüyor ve gerekli dosyaları burada almasını sağlıyoruz.. (Uygun sürücüyü seçiyoruz disketimiz içinden // mümkünse ve destekleniyorsa anakartınız tarafından en yüksek versiyonlusunu.. Onun da "ICH7R" olması lazım ben bu yazıyı hazırlarken) Sonrası ise zaten bildiğiniz windows kurulumu... Dikkat etmeniz gereken aklıma gelen bazı noktalar var; onları da şu şekilde toplayalım..
DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER:
1-Anakartınız'ın hangi raid arayüzünü desteklediğine emin olun.. Anakartlar şu anda SATA/SATA2 raid modlarını desteklemekteler.. IDE raid yapabileceğiniz anakartlar da var.. Hatta bazı anakartlar bu iki arayüzle de ayrı ayrı raid yapmanızı sağlayan ek özellikler içeriyorar.. Size uygun raid modunu anakartınızın kitapçığından veya üreticinizin sitesinden öğrenebilirsiniz..
2-Anakartınızın raid denetçisini kullanmak istemiyorsanız veya böyle birşey yoksa PCI yapıdaki raid kartlarını kullanabilirsiniz.. "Promise" , "Highpoint" gibi firmaların kaliteli kartları olduğun duymuştum.. Kendim kullanmadım; ama stabil ve performanslı olduğu söyleniyordu..
Windows'u kullanarak yazılımsal olarak da raid yapabilirsiniz fakat sağlam bir işlemci gücü harcar ve performans konusunda da endişeliyim.. Ama artık bir standart haline gelmeye başlayan raid denetçilerinden dolayı konunun bu kısmına girmemize gerek yok diye düşünüyorum..
3-Harddisklerimizde artık S.M.A.R.T.(Self Monitoring Analysis and Reporting Technology) özelliği var.. Yani bir tür erken uyarı sistemi. Harddiskinizdeki olası problemleri önceden izleyip analiz ederek sizi veri kaybı yaşayabileceğiniz konusunda uyarıyor.. Eski forumda bu tarz bir hatayla karşılaşmıştım ve çözmek için de çok uğraşmıştım.. Ama sonradan diskin arızalı olduğunu anlamıştık ve değiştirmişlerdi.. Yani demek istediğim; S.M.A.R.T. olaylarını dikkate alın!! Kesinlikle.. (Bunun için Intel Matrix Storage Manager programını kullanabilirsiniz; programı intel'in sitesinden temin edebiliyorsunuz; yüklenirken raid kontrolcüleri için son sürücüleri de kuruyor)
Raid 0 kurduktan sonra, raid kümesi dahilindeki her diskin smart olayını ayrı ayrı görüntülemeniz mümkün olmayabilir.. Sorunun kaynağını bulmak için kümeyi bozmanız ve teker teker denetlemeniz muhtemel..Bilginize..
4-Aşağıdaki sistemler raid kümesini desteklememektedir..Kurmadan önce emin olun..
- MS-DOS
- Windows 3.1
- Windows NT 3.51
- Windows 95
- Windows 98
- Windows Millennium Edition (Me)
- Windows NT 4.0
- Windows 2000 Datacenter Server
5-Özellikle Raid 0 kurarken harddisklerinizin aynı marka ve aynı model olmalarına stabilite açısından dikkat edin.. Eğer farklı kapasitelerde diskler kullanacaksanız düşük kapasite olanınki geçerli olacaktır unutmayın!..
6-Disklerinizdeki bilgileri her zaman düzenli olarak yedekleyin...Raid 0 kurmak; verilerinizin pamuk ipliğine bağlı olmasıdır bir bakıma
7-Raid 0 kümesindeki disklerinizi kesinlikle sökmeyin; bir tanesini söküp güç düğmesine bastığınızda boot atmeyecektir.. Zira, sisteminizi kapatıp tekrar veri kablonuzu takmanız da bundan sonra bir işe yaramaz.. Verileriz uçmuş olur..Yani illa ki windows esnasında bir arıza ya da bozulma gerekmiyor... (Denedim çıkartmayın , hoş olmuyor )
Mümkünse kasanızın içine, sizden farklı birisinin açabilme ihtimaline karşı bir not iliştirin.. "Bu bilgisayarda raid 0 disk kümesi kullanılmaktadır; sistem yöneticinize sormadan kesinlikle harddisklerin veri ve güç kablolarını çıkartmayın, yerlerini değiştirmeyin" gibi.. Kendinizle gurur duyabilirsiniz
8-Sisteminizde iki harddisk de çalışacağından (bende 3 ve disk sayısı daha da artabilir sizlerde)soğutmayı iyi sağlayın..Harddisklerin fazla ısınmaları pek iyi değil.. Bu şekilde kolay arızalanmalarına sebebiyet verebilirsiniz..
9-Boot süresinde bir miktar uzama fakat windows'un hazır hale gelişinde gözle görülür bir artma yaşayabilirsiniz.. Özellikle oyunların bölüm arası yüklemelerinde hızlanma belirginleşiyor.. Ben Samsung'larım ile HDTach programında yaptığım testleri koyuyorum referans açısından.. (Ama her programın testine güvenmeyin.. Abartı yüksek sonuçlar çıkartabilirler sentetik testler olduğundan... "Herkesin kendi testini yapması daha dorğudur elbet" diyorum tekrardan)
10-Diskinizi, bildiğim kadarıyla "C:" "D:" "E:" diye ayırımıyorsunuz normal tek bir diskte yaptığınız gibi.. Yani yedekleme amaçlı olarak başka bir disk kullanmak zorunda kalıyorsunuz.. 120 GB'lık diskleri raid olarak bağlayıp da 200 küsür GB'lık devasa bir C: sürücüsü kullanmak istemeyenler olabilir..Bu noktaya da dikkat etmekte fayda var..
TESTLER:
Burst Speed'den ziyade; Avarage Read speed değerlerine dikkat edin.. Okuma sırasında geçerli değerler o değerlerdir..
Samsung SATA2 ; tek halde...
Western Digital 2500 KS 250 GB (SATA2) ; tek halde...
Samsung SATA2_Raid0 halde bağlı 16 KB'lık küme boyutuyla.
...Ve tüm bunlara değer mi? (raid 0 kimin için?) Sonuç:
Deli gibi oyun oynuyorsanız ve loadinglerde beklemekten sıkıldıysanız... Photoshop ; AutoCAD; 3DSMax gibi çizim programlarıyla uğraşıyorsanız; fiziksel ram'iniz yetersiz kalıyorsa sık sık sanal belleğe başvuruyorsa windows'unuz; video düzenleme ve ses işleme gibi programlarla uğraşıyorsanız; kısaca bir multimedia canavarı iseniz ve bilgisayarınızın harddiskle işi çok oluyorsa RAID 0 tam size göre!.. (VERİLERİNİZİ DÜZENLİ YEDEKLEMEK ŞARTIYLA)
Ama ancak teoride mümkün olan 2 katlık bir hız artışı beklemeyin.. Özellikle rastgele erişim sürelerinde ve istenilen dosyaya ulaşımda normal değerlerden biraz daha düşük (kötü anlamda düşük) değerlerle karşılaşabiliyorsunuz.. Bunun da; verinin hdd'den talep etmeden önce ve erişim sırasında, anakart üzerindeki güney köprüsünden (raid kontrolcünün burada olması lazım ) bir işleme dahil edilmesinin neden olduğunu düşünüyorum.. Ama önemsenecek boyutlarda değil... Farkedemiyorsunuz... Zaten testlerde herşey açık.. Raid 0 kullanan birisi, bence bir daha raid 0'sız çok acı çeker gibi geliyor..
Okuduğunuz için teşekkür eder ve faydalı bir yazı olduğunu ümit ederim..
Saygılar...
O.Serhat KARABACAK
nvidia'nın denetçisine sahip olanlar Raid0 kurmak isterlerse, bu döküman, işlerine yarayabilir. (HumBaba'ya teşekkürler..)
nVIDIA RAID-0 (Striping) Kurulumu ve
Raid Sürücülerinin XP Kurulum CD sine Entegre Edilmesi
http://www.geocities.com/hum_baba/nVidia_Raid0.pdf
alıntıdır.